Doğada faydalı olanlar kadar aslıda zarar veren taşlara da rastlayabiliyoruz.
Yeryüzünde hemen hemen tüm radyoaktif mineraller, kimyasal bileşimlerinde uranyum veya toryum içermektedirler. Bu mineraller, kayaları ve değerli taşları aradığınız yerde pegmatit, granit ve gnays şeklinde bulunmaktadır.
Aslında insanlar radyoaktif maddelere sanıldığından daha yakındır. ;Örneğin potasyum en ufak bir radyoaktiftir.
Sayfa içeriği
En Yaygın 6 Radyoaktif Taş!
Aslınca pek çok taş radyoaktif minerallerle birlikte temas halindedir. Sizlere bir mineralin radyoaktif olmasının gerçekten ne anlama geldiğini ve neden önemli olduğunu belirtmeden önce, aşağıdaki listede yaygın radyoaktif mineralleri bulabilirsiniz;
- Uranit
- Torianit
- Monazit
- Karnotit
- Branerit
- Davidit
Bu liste sonrasında ise 6 radyoaktif minerale daha yakından bakalım ve sizlere açıklamaya çalışalım.
Uranit
Uranit, birincil uranyum cevheri minerali olarak adlandırılan şeydir, yani uranyum çıkarılmak istendiğinde genellikle uranit aranır. Etrafında dikkatli radyoaktif işareti olan bir madenle karşılaştıysanız, bu madende birincil uranyum cevheri minerali izleri bulunma ihtimali vardır.
Uranit maddi açıdan karlı değildir o yüzden çok önemli bir yapı değildir. Uranit sadece uranyum oksittir, ancak onu pitchblende adı altında duymuş olabilirsiniz. Pitchblend, büyük uranit yataklarına verilen isimdir.
Torianit
Bu mineral, uranyumun diğer yaygın radyoaktif mineral çeşidi olan toryum için değiştirilmişse, Uranite çok benzer, çünkü bu sadece toryum oksittir.
Ne kadar radyoaktif olduğu açısından merak ediliyorsa Uranit’ten daha az radyoaktif bir şekilde bulunmaktadır.
Torianit de koyu kristaller oluşturabilir, ancak uranit gibi, genellikle diğer minerallerle birlikte kayalarda sadece eser miktarda bulunur. Bu mineral çoğunlukla Afrika’nın güneyinde ve Asya’da kum ve pegmatitte bulunur, ancak ABD’de Missouri Nehri, Scott River ve Nixon Fork nehirlerinin kıyılarındaki siyah kumlarda da gözlemlenip bulunduğu olunmuştur.
Monazit
Monazit, toryum içeren nadir bir toprak elementlerinden birisidir. Koyu turuncu kehribar rengine benzer rengiyle bilinmektedir.
Aynı zamanda kumlarda bulunur, ancak aynı zamanda altın, platin ve manyetit yataklarında ve ayrıca çeşitli değerli taşlarda ikincil bir mineral olarak ta bulunabilmektedir.
Dünya üzerinde en büyük Monazit üreticisi Avustralyadır. Üretimde ikincil olarak Brezilya ve Güneydoğu Asya bölgeleri gelmektedir.
Karnotit
Karnotit ikincil bir uranyum mineralidir ancak aynı zamanda oldukça önemli bir radyoaktif malzeme kaynağıdır. En az radyoaktif minerallerden biri olan uranyum, vanadyum ve potasyum içermektedir.
Bu mineral, kalsiyum bazlı minerallerle birlikte yıpranmış kumtaşında bulunabilir.
Branerit
Bu mineral esas olarak altın bulunan bölgede bulunur, en dikkat çekici olanı genellikle altın bulunan alanlarda da bulunan kuvarstaki kristal formudur.
Kristal formda, branerit siyah ila gri veya kahverengi renklerde bulunur. Esas olarak kristaller halinde olur ve bazen turmalin ile karıştırılmaktadır. Altın olduğu bilinen bir alanda kuvars arasında siyah kristale rastlarsanız, radyoaktivite testi yapmanız veya yaptırmanız gerekmektedir .
Davidit
Davidite, en az bulunan radyoaktif mineraldir ve uranitten sonraki ikinci Uranyum cevheridir. Pegmatitlerde, ayrıca çoğunlukla Avrupa, Orta Doğu ve Rusya’da bulunur.
Davidite, esas olarak metalik olmayan mineraller içeren kayaçlarda granüler, koyu renkli metalik kristaller olarak karşılaşabilirsiniz.
Bir Mineralin Radyoaktif Olması Ne Demektir?
Radyoaktif, tanım gereği, bu mineralin yok olma eğiliminde olacağı ve diğer maddelere ayrılacağı anlamına gelir.
Bu mineralin kaybolması ve yok olması için geçen süre, yarı ömrü veya bozunma hızı ile verilir. Yarı ömür, bir mineralin yarısının parçalanması için geçen süredir. Yarı ömrün doğası, ilk başta, radyoaktif malzemenin hızla bozunacağı, ancak zamanla, oranın yalnızca küçük miktarlar kalana kadar yavaşlayacak, ancak sonsuza kadar devam edecek olmasıdır.
Radyoaktif maddeler, diğer maddelerle birlikte yok olma eğilimine göre derecelendirilir. Daha hızlı bozunan minerallerin daha radyoaktif olduğu bilinir.
Uranyum, trityum ve Teknesyum-99 ile iyi bir karşılaştırma yapılabilir. Uranyumun bozunması çok uzun zaman alır, bu nedenle doğal olarak bulunmasına rağmen radyoaktif elementler açısından oldukça yaygındır.
Trityum ise nispeten çok radyoaktiftir ve bu nedenle son derece nadirdir. Teknesyum-99, yarılanma ömrü 6 saat olan, tıpta kullanılan insan yapımı bir malzemedir. Bu tehlikeli bir mineraldir, doğal olarak oluşan radyoaktif maddelerden çok daha tehlikelidir.
| Uranyum | Trityum | Teknesyum-99 | |
|---|---|---|---|
| Yarım hayatı | 4.500.000.000 yıl | 12,3 yıl | 6 saat kadar |
| Doğal mı yoksa yapay mı? | Doğal | Doğal | İnsan yapımıdır. |
| Yaygın mı? | Evet | Nadir | – |
| Tehlikeli mi? | Dolaylı olarak | Evet | Son derece Tehlikeli |
Görüldüğü gibi doğal radyoaktif tehlikeli iken insan yapımı radyoaktif süper tehlikeli ve geri dönüşü olmayan maddedir.
Radyoaktif Mineraller veya Taşlar Tehlikeli mi?
Radyoaktif maddeler 3 farklı türde dalga yaymaktadır: alfa, beta ve gama. Alfa dalgaları pozitif yüklü ve büyüktür, bu nedenle sadece bir kağıt yaprağı tarafından bloke edilebilirler. Beta dalgaları elektronlardır, çok daha küçüktürler ve alüminyuma 3 mm nüfuz edebilirler. Gama dalgaları güçlü fotonlardır ve kurşuna bile nüfuz edebilirler.
Bu tarz taşlarda mutlaka kalın eldivenler kullanılmalıdır!
Radon, herhangi bir radyoaktif numunenin yakınında üretildiği için en yaygın zararlı radyoaktif malzemedir. Yoğundur ve hava tutan bir kabın dibine çöker ve nefes almak için çok zararlıdır.
Zararlı maddelerin kararlı toz parçacıklarına ayrışır. Bu nedenle radyoaktif minerallerin depolandığı mineral koleksiyonlarında zemine çöken zararlı parçacıklar olabilir.
Tozu silmeye ve bu partikülleri solumamaya dikkat edin. Şüpheli bir mineralin gerçekten radyoaktif olup olmadığını görmek için mineral tanımlamasını kullanın.
Tanımlama belirsiz olduğunda, minerali karanlık bir alanda filmin yanına getirmeyi, ardından filmi geliştirmeyi ve bulutlu noktalar aramayı içeren çeşitli testler vardır.
Konunun Özeti:
Özellikle metalik görünümlü taşlar bulduğunuzda yada karşılaştığınızda mutlaka eldiven takın. Ancak bu taşlar merak edilmeyecek kadar tehlikeli değildirler, bu yüzden merak ediyorsanız doğru önlemlerle toplayabilirsiniz!
