Yeşim taşı en karmaşık değerli taşlardan birisidir.
Popülerliği nedeniyle, doğal yeşim taşını taklit etmek için cam ve plastik gibi diğer minerallerin ve malzemelerin bir listesi vardır, ek olarak, gerçek yeşimin işlenmesine ilişkin bir kara geleneği vardır. Bu yüzden gerçek ve sahte yeşim arasındaki farkları bilmek kullanmak ve güvenmek açısından oldukça önemlidir.
Gerçek ve sahte yeşim arasında 4 temel fark vardır.
- Doğal yeşim, sadece yeşil değil, çeşitli renklerde (beyaz, kahverengi, kırmızı, turuncu, siyah) oluşabilir.
- Gerçek yeşim, çelik ve cam tarafından çizilemez.
- Gerçek yeşimde kabarcık veya boya konsantrasyonu yoktur.
- Doğal yeşim, UV ışığı altında parlamaz.
Sahte yeşim taşı Dünya üzerinde 20 den fazla doğal ve insan yapımı maddeler ile üretilebilmektedir. Şu bir gerçektir ki bazı Afganistan yeşim taşı ve Transvaal Yeşim taşı gibi yaklaşık 15 taş malesef ki yanıltıcı ve sahte yeşim taşlarından olabilmektedir.
Sizi bu rakamlarla korkutmayacağız, Bu içeriği hazırlarken Yeşim taşı pazarındaki mevcut durumun önemini ve gerçeklerini aktarmak istiyoruz. Kapsamlı bir araştırma sonucunda hazırladığımız bu konu umarız ki sizlere faydalı olacaktır.
Yeşim taşı ile ilgili tüm olası sahte ve yanıltıcı isimleri vermeye çalışıp, farklı sahte türlerini tanımlamamız için bu taşların özellikleri vurgulayacağız.
Bununla birlikte, gerçek bir yeşim taşı satın almak istiyorsanız profesyonel bir gemoloğa danışmak her zaman daha iyidir ve bunu unutmamakta fayda vardır!
Sayfa içeriği
Yeşim taşının Gerçek Olduğu Nasıl Anlaşılır (Farklı Renkler)
Gerçek yeşim taşının özellikleri nelerdir?
- Gerçek yeşim taşı, eşit olarak dağıtılmış renk tonu ve hafif farklı tonlar arasında yumuşak geçiş ile yarı saydam bir haldedir.
- Gerçek yeşim taşı, görünür kristalleri veya taneleri olmayan mikro kristal bir agregadır.
- Mohs ölçeğinde 6 ile 7 aralığında olup son derece zor çizilir.
- Gerçek işlenmemiş yeşim çoğu durumda UV ışığı altında parlamaz.
Aslına bakılırsa Yeşim taşı kelimesi iki farklı mineral anlamına gelir bunlar:
- Nefrit
- Jadeit
Çünkü tarih boyunca görsel olarak birbirinin aynı olan bu iki malzemeyi birbirinden ayırt etmek neredeyse imkansızdı. Her ikisi de aslında birbirine bağlı küçük ve lifli mineral kristallerinden oluşan metamorfik taşlardır
Kesin olarak konuşmak gerekirse, jadeit, piroksen grubuna ait olan ve ideal bir NaAlSi 2 O 6 kimyasal bileşimine sahip olan ayrı bir monoklinik mineraldir . Nefrit, amfibol grubundan iki mineralin karışımıdır : aktinolit ve tremolit Ca 2 (Mg,Fe) 5 Si 8 O 22 (OH) 2
Pek çok insan Yeşim taşı adını duyduğunda genellikle yeşil bir taş hayal etmektedir. Aslında Yeşim taşı çok çeşitli ve çekici renklerde bulunabilmektedir ve bu renkler şunlardır;
- Yeşil,
- Sarı ve kırmızımsı-turuncunun birçok tonu,
- Beyaz,
- Gri,
- Siyah,
- Kahverengi ve lavanta (genellikle açık mor veya açık grimsi menekşe rengi).
- Nefrit yeşim biraz farklı renk paletine sahiptir ve esas olarak açık ila koyu yeşil, sarı, kahverengi, siyah, gri veya beyaz renklerde bulunur.
Beyaz yeşim Taşı
Gerçek beyaz yeşim, yarı saydam sütlü görünümü ile sahtelerden ayırt edilebilir. Hem jadeit hem de nefrit ile temsil edilebilir.
Beyaz yeşimin doğal örneklerinde siyah kalıntılar veya damarlar olmamalıdır. Beyaz yeşim genellikle bugün inanılmaz derecede değerli olan buz yeşimi olarak adlandırılır.
Kırmızı yeşim Taşı
Bazen kırmızı yeşim mercana benzeyebilir. Doğal kırmızı jadeit yeşimin rengi çoğunlukla oranj-kırmızıdır ve mor-kırmızıdır. Gerçek kırmızı yeşim opaktır ve çoğunlukla oymalar için kullanılır. Ayrıca belirgin damarları olmayan çok düzgün dokulara sahiptir.
Pembe yeşim Taşı
Gerçek pembe yeşim asla canlı renklerde olmaz. Gerçek pembe yeşim renkleri, uçuk pembe, lavanta, açık mor veya açık grimsi menekşe olarak daha iyi tanımlanır. Doğal pembe jadeit yeşim her zaman beyazımsıdır.
Taşlar yarı saydam olabilirken, en kaliteli taşlar neredeyse şeffaftır. Bazı pembe yeşim taşları hafif ışıldama özelliğine sahiptir. Yani pembe (lavanta) durumunda yeşim her zaman sahte olduğunun bir göstergesi değildir.
Yeşil yeşim Taşı
Yeşil yeşim taşı, binlerce yıldır Çin kültürünün en önemli ve sevilen rengi olmuştur.
Yeşil yeşim, daha fazla sayıda sahte bulunabilmektedir, en fazla ikame ve taklit içeren türdür. Yeşil yeşimi sahtelerden ayırt etmek için büyüteç ve UV ışığına sahip olmak en net bilgiye ulaşmada yardımcıdır.
Canlı zümrüt yeşili rengiyle neredeyse şeffaf olan en iyi jadeit, “emperyal yeşim” olarak bilinir. Gri ve sarı hiçbir ipucu olmayan bu yeşil jadeit, pazarda milyonlarca dolarlar ile satış hacmine ulaşabilmektedir.
Sarı yeşim Taşı
Doğal sarı yeşim canlı bir renge sahip değildir. Daha turuncu ve sıcak tonlara sahiptir. Doğal sarı yeşimde limon veya asit değişimi görülmez. Kırmızı yeşim gibi, opak olma eğilimindedir ve sonuç olarak güzel oyma malzemesidir.
Siyah yeşim Taşı
Çoğu durumda, doğal siyah yeşim nefrit ile temsil edilir. Çoğunlukla opaktır, ancak siyah yeşimi sahtelerden ayırt etmenize ne yardımcı olacak etmen parlaklıktır. Siyah yeşimin parlaklığı camsı şekilde olmamalıdır. Çok parlak yansımalar görmemelisiniz. Doğal siyah yeşim mumlu bir yüzeye sahip olmalıdır.
Mavi yeşim Taşı
Mavi yeşimden canlı elektrik mavisi Lapis Lazuli benzeri renkleri beklemeyin. Mavi yeşimin tonu ve doygunluğu asil şekilde gelmektedir.
Gri renkli damlalarla açık mavi olarak adlandırmak daha da iyidir. Mavi yeşim son derece nadirdir. En iyi örnekler neredeyse şeffaftır ve mavi buza benzer.
UV Işığı ile Yeşim Taşı Nasıl Test Edilir?
UV ışığı, boyalı ve polimer emdirilmiş taşları tespit etmek için umut verici yöntemlerden biridir.
UV ışığı ile test edilen yeşim, ilave ışık olmadan karanlık bir odaya yerleştirilmelidir. Genellikle gerçek işlenmemiş yeşim, UV altında parlamaz. Bazı lavanta veya hafif örnekler UV’ye hafifçe tepki verebilir. Polimerlerle emprenye edilmiş numuneler, düzensiz açık mavi kireçli bir parıltıya sahip olabilir.
Polimerler, reçineler ve yapıştırıcılar genellikle UV ışığı altında parlar. Bu nedenle UV testi yapmak, yapıştırılmış bileklik parçalarının veya plastik malzeme ile emprenye edilmiş bölgelerin yerlerini tespit edecektir.
Küçük yeşil bölgeleri olan gerçek yeşimin ek olarak yeşile boyandığı durumlar da vardır. İlginç bir şekilde, doğal yeşil noktalar UV altında parlamaz, ancak yapay olarak eklenenler parlar.
Yeşim Taşının Sahte Olduğu Nasıl Anlaşılır?
En deneyimli yeşim tüccarları için bile hangi yeşimin gerçek, hangilerinin sahte olduğunu söylemesi zordur. %100 emin olmak için ek laboratuvar testleri yapılmış olmalıdır. Göreceli ağırlık, dokunulduğunda sıcak/soğuk ve dokunma sesi gibi yaygın testler biraz özneldir ve kesinlik için az etkilidir.
Sahte yeşim, çarpıcı biçimde farklı fiziksel ve optik özelliklere sahip çeşitli malzemelerle temsil edilebilir. Sahte plastikler gerçek yeşimden daha yumuşaktır ve bir bıçak ve camla çizilebilir. Cam taklitleri, kabuk benzeri talaşlara ve kabarcıklara sahip olabilir. Polimer sahteleri UV ışığı altında parlarlar.
Açıklanan özelliklerin ve testlerin de kesin olmadığını belirtmeliyiz. Bu nedenle, çok pahalı sahte ürünler satın almaktan korunmak için güvenilir satıcıdan güvenilir bir gemoloji laboratuvarı tarafından yapılan sertifikaları istemenizi şiddetle tavsiye ederiz.
Sahte Yeşim Taşı nedir?
Sahte yeşim taşı, gerçek yeşim taşı görünümünü taklit eden her türlü malzemedir. Sahte yeşim, doğal kuvarsit, kalsedon, hidrogrossular, mermer, serpantinit, maw-sit-sit ve vesuvianite ile temsil edilebilir. Ayrıca, doğal yeşim yerine plastik, polimerler ve cam kullanılabilir.
Yeşim hem doğal hem de insan yapımı malzemelerle değiştirilebilir. İnsan yapımı malzeme yelpazesi esas olarak çeşitli camlar, plastikler ve polimerler ile sınırlıdır.
İşte sizlere yeşim taşı için en yaygın ve yanıltıcı isimlerin bir listesi ve bunlar genellikle ne anlama geldiğinin kısa bir açıklaması!
Bu isimler belki sizi üzecek belki düşündürecek ama umutsuzluğa kapılmayın. Bu gerçeklere internet sitelerinde yada haber sitelerinde rastlamak çok güçtür çünkü belirtmekten ve söylemekten kaçınırlar.
- Malezya yeşim taşı, Kore yeşim taşı = boyalı kuvarsit taşı;
- Avustralya yeşim taşı veya Queensland yeşim taşı = yeşil kalsedon (krisopraz) taşı;
- Transvaal yeşim, Afrika yeşim, Güney Afrika yeşim, Garnet yeşim, Beyaz yeşim = hidrogrossular granat taşı;
- Kaliforniya yeşim taşı, Vesuvianit yeşim taşı, Amerikan yeşim taşı = yarı saydam yeşilimsi sarı idocrase (vesuvianite);
- Afganistan yeşim taşı, Dağ yeşim taşı = yeşil mermer;
- Serpantin yeşim, Soochow yeşim, Yeni yeşim, Zeytin yeşim = serpantinit;
- Doğu kaymaktaşı, Meksika yeşim taşı = kalsit;
- İsviçre yeşim taşı, Jasper yeşim, Oregon yeşim = jasper;
- Metajade = cam;
- Silver Peak jadeit = malakit;
- Amazon yeşim, Colorado yeşim = mikroklin, amazonit;
- Alaska yeşim taşı, Pektolit yeşim taşı = pektolit;
- Japon yeşim taşı = prehnit;
- Steiermark yeşim taşı = psödofit;
- Regal yeşim, Hint yeşim, Imperial yu = kuvars (aventurin);
- Fukien yeşim, Honan yeşim, Mançurya yeşim, Şanghay yeşim = talk (steatit veya sabuntaşı).
Bu içerikler Jill M. Hobbs’un (1982) yılında yazmış ve yapmış olduğu testlere dayanmaktadır.
Yeşim Taşının Boyandığını Nasıl Anlayabilirsiniz?
Boyalı bir yeşim taşı, kristal taneler arasındaki renklendirici konsantrasyonlarının yamaları mevcudiyeti ile bir mikroskop veya büyüteç altında tanımlanabilir.
Genel olarak, boya UV ışığı altında parlayarak izlenebilirken, yeşimin doğal ana renkleri atıl kalacaktır. Ayrıca boya, boncuk deliklerinin yakınında görülebilir.
Gerçek ve Sahte Yeşim Arasındaki Farklar nelerdir?
Cam ve plastikten yapılmış gerçek ve sahte yeşim taşının arasındaki temel fark sertliğidir. Gerçek yeşim daha serttir ve bir bıçak ve cam tarafından çizilemez. Camdan yapılmış sahte yeşim baloncuklara sahip olabilir. Sahteler, boya konsantrasyonu bölgelerine ve küçük konkoidal kırıklara sahip olabilir. Doğal yeşim, UV ışığı altında asla parlamaz.
| Karakteristik özellik | Gerçek Yeşim Taşı | Sahte Yeşim Taşı |
|---|---|---|
| Sertlik | Mohs ölçeğinde 6-7. Bir bıçak ve bir cam parçası ile çizilemez. | Plastik veya serpantinitten yapılmış sahte yeşim, bir bıçak ve çeşitli camlarla çizilebilir. |
| Büyütme altında kabarcıklar | Gerçek yeşimde kabarcık bulunmaz. | Camdan yapılmış sahte yeşimde kabarcıklar bulunabilir. Büyütme altında görülebilir. |
| Boya konsantrasyonu bölgeleri | Gerçek yeşim ayrıca yoğun bölgelere ayrılmış bölümlere ve canlı renklerden arınmış bölümlere sahip olabilir. Ancak mineral taneler arasında asla renklendirici konsantrasyonları görmeyeceksiniz. | Farklı mineraller veya kayalarla temsil edilen sahte yeşim, büyütme altında görülebilen mineral taneleri arasında boya konsantrasyonuna sahip olabilir. |
| Konkoidal talaşlar ve kırıklar | Gerçek yeşim son derece serttir. Hem ham maddede hem de boncuk deliklerinde konkoidal kırık görülmez. | Cam veya kuvarstan yapılmış sahte yeşim, tipik konkoidal talaşlara ve kırıklara sahip olabilir. |
| UV ışığı altında parlama | Gerçek yeşim hareketsizdir ve UV altında parlamaz. Bazen bazı lavanta yeşim örnekleri zayıf bir parıltıya sahip olabilir. | UV ışığı altında parlayan, çoğunlukla stabilize, boyanmış ve emprenye edilmiş düşük kaliteli yeşim ortaya çıkarır. Boyalı cam, reçineler ve plastik de UV ışığı altında açık mavi ve tebeşirimsi renkleri parlayacaktır. |
Çözüm
Doğal yeşim taşı, piyasadaki en karmaşık değerli taşlardan biridir. Yeşimi taklit etmek için birçok farklı malzeme kullanılmıştır.
Cam ve plastik hala piyasadaki en yaygın taklitlerdir. Diğer malzemeler boyalı kuvars, mermer, serpantinit, hidrogrossular granat, kalsedon, jasper, malakit, amazonit ve talktır.
Doğal yeşim, deneyimli alıcılar için bile sahtelerinden ayırt etmek çok zor olabilir.
Profesyonel ve güvenilir satıcılardan satın almak ve taşın geldiği yer hakkında bilgi almak ve ideal olarak gemolojik bir raporla yeşim satın almak her zaman en uygun olan yöntemdir.
Sahte bir yeşim taşı tespit etmek için pek çok ipucu bulunur, ancak dokunma, ağırlık ve ses testleri gibi bazıları oldukça özneldir ve %100 emin olamazsınız.
Sahte yeşim taşı için 5 faktörü uygulayabilirsiniz bunlar;
- sertlik = Hakiki yeşim serttir ve bir bıçak veya bir cam parçası ile çizilemez.
- Büyütme altındaki kabarcıklar = camdan yapılmış sahte bir işarettir.
- Mineral taneleri arasındaki boya konsantrasyonu = boyayı belirtir.
- Konkoidal talaşlar ve kırıklar da sahte olduğunun bir işaretidir.
- UV ışık testi . Çoğu durumda, UV ışığı altında parlayan bir numune, sahte veya işlenmiş düşük kaliteli bir yeşimdir.
Yeşimi gemolojik laboratuvarlarda veya yerel mücevher profesyonellerinde test etmenizi şiddetle tavsiye ederiz. Sadece çeşitli spektrometreler gibi profesyonel aletlerin yardımıyla yapılan bir test size kesin ve doğru bir yanıt verebilir.
